บทที่ 2 ข้อมูล สารสนเทศ และการจัดการ
2.1 ข้อมูลและสารสนเทศ
1.) ข้อมูล
ข้อมูล (data) หมายถึง ข้อเท็จจริงหรือเหตุการณ์ต่างๆที่เกิดขึ้นหรือมีลักษณะหลายอย่างผสมผสานเข้าด้วยกัน เช่น บันทึกข้อความ รายงานการประชุม ข้อมูลบนหน้าเว็บเพจ เป็นต้น
2.) สารสนเทศ
สารสนเทศ (information) หมายถึง ข้อมูลต่างๆที่ผ่านการประมวลผลแล้ว ซึ่งถูกต้องแม่นยำและตรงกับความต้องการของผู้ใช้ เช่น การหาค่าเฉลี่ยของอุณหภูมิสูงสุดและต่ำสุดในแต่ละวัน เป็นต้น
3.) ลักษณะของข้อมูลที่ดี
ข้อมูลที่ดีจะต้องเป็นข้อมูลที่มีคุณภาพ มีความสมบูรณ์ในระดับที่เหมาะสมและตรงกับความต้องการของผู้ใช้ โดยข้อมูลที่ดีควรมีลักษณะดังนี้
- มีความถูกต้องและแม่นยำ
- มีความสมบูรณ์ครบถ้วน
- ถูกต้อง รวดเร็ว และเป็นปัจจุบัน
- ความสอดคล้องของข้อมูล
4.) ชนิดและลักษณะของข้อมูล
ข้อมูลที่ใช้ในการประมวลผลแบ่งออกเป็น 2 ชนิด ได้แก่
1.ข้อมูลที่เป็นตัวเลข (numeric data) คือ ข้อมูลที่ใช้แทนจำนวนที่สามารถนำไปคำนวณได้ ซึ่งเขียนได้หลายรูปแบบ คือ
- เลขจำนวนเต็ม คือ ตัวเลขที่ไม่มีจุดทศนิยม เช่น 0,1,3,9,10,37,49 เป็นต้น
- เลขทศนิยม คือ ตัวเลขที่มีจุดทศนิยม ซึ่งอาจมีค่าเป็นจำนวนเต็ม เช่น 17.0 หรือจำนวนที่มีเศษเป็นทศนิยมก็ได้ เช่น 5.788,37.855,45.236 เป็นต้น
เลขทศนิยมแบบนี้สามารถเขียนได้ 2 รูปแบบ คือ
ก) แบบที่ใช้ทั่วไป เช่น 7.0,42.53,55.689 เป็นต้น
ข) แบบที่ใช้งานทางวิทยาศาสตร์ เช่น 123*104 หมายถึง 1230000.0 เป็นต้น
2.ข้อมูลที่เป็นตัวอักขระ(character data ) คือ ข้อมูลที่เป็นตัวอักษรและไม่สามารถนำไคนวณได้ แต่นำมาเรียงต่อกันให้มีความหมายได้ เช่น ICT,COMPUTER,Network เป็นต้น
Information and Communication Technology
5.) ประเภทของข้อมูล
เราสามารถแบ่งประเภทของข้อมูลได้ 2ประเภทใหญ่ๆ ได้แก่
1.ข้อมูลปฐมภูมิ (primary data) คือ ข้อมูลที่ได้จากการรวบรวมหรือบันทึกจากแหล่งข้อมูลโดยตรง ซึ่งไม่ได้คัดลอกจากบุคคลอื่น ข้อมูลที่ได้จะมีความถูกต้อง ทันสมัย และปัจจุบันมากกว่าข้อมูลทุติยภูมิ เช่น ข้อมูลจากการสัมภาษณ์ การสังเกต การทดลอง เป็นต้น
2.ข้อมูลทุติยภูมิ (secondary data ) คือ ข้อมูลที่มีผู้รวบรวมหรือเรียบเรียงไว้แล้ว ซึ่งเป็นข้อมูลสารสนเทศที่สามารถนำมาใช้อ้างอิงได้ เช่น ข้อมูลสภาพอากาศจากกรมอุตุนิยมวิทยา ข้อมูลจากรายงานการวิจัย เป็นต้น
2.2 กระบวนการจัดการสารสนเทศ
เราสามารถแบ่งประเภทของข้อมูลได้ 2 ประเภท คือ
1.) การรวบรวมข้อมูลและตรวจสอบข้อมูล
1.การรวบรวมข้อมูล เป็นจุดเริ่มต้นของการดำเนินงาน ซึ่งใช้เทคโนโลยีช่วยในการจัดเก็บข้อมูล เช่น การป้อนข้อมูลเข้าเครื่องคอมพิวเตอร์ผ่านแป้นพิมพ์ตัวอักษร เป็นต้น
2.การตรวจสอบข้อมูล เมื่อมีการรวบรวมข้อมูล ก็จำเป็นต้องมีการตรวจสอบข้อมูลเพื่อให้ข้อมูลนั้นถูกต้อง
2.) การประมวลผลข้อมูล
ประกอบด้วยขั้นตอน ดังนี้
1.การจัดกลุ่มข้อมูล ควรจัดเป็นหมวดหมู่ให้ชัดเจน เพื่อเตรียมไว้ในการใช้งานต่อไป
2.การจัดเรียงข้อมูล ควรควรจัดเรียงข้อมูลที่มีความสำคัญตามลำดับ เพื่อสะดวกและประหยัดเวลาในการค้นหาข้อมูล
3.การสรุปผลข้อมูล สุปข้อมูลเหล่านั้นให้กระชับและได้ใจความ เพื่อรอการนำไปใช้ประโยชน์
3.) การจัดเก็บและดูแลรักษาข้อมูล
ประกอบด้วยขั้นตอน ดังนี้
1.การเก็บรักษาข้อมูล การนำข้อมูลที่ประมวลผลแล้วมาบันทึกเก็บไว้ในสื่อบันทึกข้อมูล
2.การทำสำเนาข้อมูล การคัดลอกต้นฉบับเพื่อเก็บรักษา
4.)การแสดงผลข้อมูล
1.การสื่อสารและเผยแพร่ข้อมูล เป็นเรื่องสำคัญและมีบทบาทอย่างมาก เพราะหากได้รับข้อมูลข่าวสารได้รวดเร็วทันเวลา ผู้ใช้ก็สามารถนำข้อมูลนั้นไปใช้ประโยชน์ได้เต็มศักยภาพ
2.การปรับปรุงข้อมูล ควรติดตามผลตอบรับหลังจากเผยแพร่ เพื่อนำข้มูลมาแก้ไขให้ทันสมัยอยู่ตลอดเวลา
2.3 ข้อมูลในระบบคอมพิวเตอร์
1.) ระบบเลขฐานสอง
การสื่อสารกับเครื่องคอมพิวเตอร์ ไม่ว่าจะเป็นการเก็บข้อมูลหรือการสั่งงานจะต้องอาศัยระบบเลขฐานสอง เนื่องจากคอมพิวเตอร์ทำงานด้วยสัญญาณไฟฟ้าโดยแทนตัวเลข(0) และหนึ่ง (1) โดยแต่ละหลักจะเรียกว่า "บิต" (Binary Digit : Bit ) และเมื่อนำตัวเลขหลายๆบิตมาเรียงต่อกัน (8บิต(bit) เท่ากับ 1ไบต์(byte))
2.) รหัสแทนข้อมูล
เพื่อให้การแลกเปลี่ยนข้อความระหว่างมนุษย์กับคอมพิวเตอร์เป็นไปในแนวเดียวกัน โดยมีรายละเอียดต่างๆ ดังนี้
- รหัสแอสกี (American Standard Code Information Interchange:ASCII) เป็นรหัสแทนข้อมูลด้วยเลขฐานสองจำนวน 8 บิต หรือเท่ากับ 1ไบต์ แทนอักขระหรือสัญลักษณ์แต่ละตัว
-รหัสยูนิโค้ด (Unicode) เป็นรหัสแทนข้อมูลด้วยเลขฐานสองจำนวน 16 บิต จะแทนตัวรูปแบบอักขระได้ 65,536 ตัว โดยสามารถแทนตัวอักษรแบบรูปภาพได้
3.) การจัดการข้อมูลด้วยคอมพิวเตอร์
- บิต (bit) คือ ตัวเลขหลักใดหลักหนึ่งในระบบเลขฐานสอง(0กับ1) ซึ่งเป็นหน่วยที่เล็กที่สุดของข้อมูล
- ตัวอักขระ (character) คือ ตัวเลข ตัวอักษร หรือเครื่องหมายใดๆโดยตัวอักขระแต่ละตัวใช้เลขฐานสองจำนวน 8 บิต หรือ 1 ไบต์ ในการแทนข้อมูล เช่น 0100 0001 ใช้แทนตัวอักขระ A เป็นต้น
- เขตข้อมูล (field) คือ ข้อมูลที่เป็นอักขระเรียงต่อกัน เพื่อแทนความหมายใดความหมายหนึ่ง
- ระเบียนข้อมูล (record) คือ กลุ่มของเขตข้อมูลที่มีความเกี่ยวข้อง ตั้งแต่ 1 เขตข้อมูลขึ้นไป
- แฟ้มข้อมูล (file) คือ กลุ่มของระเบียนข้อมูลที่มีความสัมพันธ์กัน ตั้งแต่หนึ่งระเบียนขึ้นไป
- ฐานข้อมูล (database) เป็นที่รวบรวมแฟ้มข้อมูลหลายๆแฟ้มเข้าด้วยกัน ซึ่งจะต้องมีความสัมพันธ์กันโดยใช้เขตข้อมูลที่เหมือนกันเป็นตัวเชื่อมระหว่างกัน
2.4 จริยธรรมในการใช้ข้อมูล
1.) ความเป็นส่วนตัว
ความเป็นส่วนตัว (privacy) ก่อนที่จะเผยแพร่ข้อมูลทุกครั้งต้องคำนึงถึงข้อมูลที่มีความเป็นส่วนตัวสูง หากข้อมูลที่มีความเป็นส่วนตัวสูงถูกพวกมิจฉาชีพนำไปใช้ก็จะเกิดความเดือดร้อนแก่เจ้าของข้อมูล
2.) ความถูกต้อง
ความถูกต้อง (accuracy) ก่อนที่จะเผยแพร่ข้อมูลใดๆก็ควรที่จะตรวจสอบข้อมูลให้ถูกต้อง ถ้าข้อมูลนั้นผิดจะไม่สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้เลย
3.) ความเป็นเจ้าของ
ความเป็นเจ้าของ (property) การละเมิดลิขสิทธิ์หรือทรัพย์สินทางปัญญา จะทำให้เกิดความเสียหายทางธุรกิจต่อเจ้าของข้อมูล ผู้ใช้จึงควรระมัดระวังในการนำข้อมูลต่างๆมาใช้งาน
4.) การเข้าถึงข้อมูล
การเข้าถึงข้อมูล (accessibility) การใช้งานคอมพิวเตอร์มักมีการกำหนดสิทธิตามระดับของผู้ใช้งาน ก็เพื่อป้องกันและรักษาความลับของข้อมูล
ตอบคำถาม
16 บิต แทนอักขระได้กี่ตัว?